Naziv: Trepetljika ili jasika

Trepetljika ili jasika (lat. Populus tremula) , kako je još nazivaju je vrsta topole, koja se može sresti u Aziji i Evropi.
Jasika je drvo koje dostiže visinu do 35 metara. Veoma je razgranato, a stablo joj je prečnika oko metar. Jasika ima jedan centralni koren i jake sporedne korene.

Kora kod mladog drveta je glatka i braon-zelena, dok kod starijih primeraka je dosta ispucala, tamno-sive boje. Listovi na granama jasike su jarko zeleni sa gornje strane i bledo zeleni sa donje. Dostižu dužinu od 3 do 12 cm, imaju duge i spljoštane drške sa strane.

Listovi jasike su ljubičasti ili narandžasti, u zavisnosti od klimatskih uslova gde drvo raste.
Pupoljci jasike su okrugli i krupni i izduženi. Semenke jasike su dosta prekrivene dlačicama, minijaturne su i žuto-zelene boje.

Lišće ove biljke treperi i na najmanji dah vetra. Jedna od najlepših topola.

Gde raste jasika?

Uglavnom raste u planinskim predelima i oko reka na nadmorskoj visini do 2000 metara. Može se pronaći i u ravnicama pored rečnih korita ili nekih dunavskih rukavaca. Raste od Islanda i britanskih ostrva na zapadu, do Kamčatke na istoku, i od Arktičkog kruga u Skandinaviji i severnoj na severu, pa sve do središnje Španije, Turske, Severne Koreje i severnog Japana na jugu. Javlja se i na jednom lokalitetu na severo-zapadnom delu Afrike u Alžira.

Na jugu svog raspona javlja se na velikim nadmorskim visinama u planinama. Značajno listopadno drvo koje naraste do 40 metara visine i 10 m širine, dok stablo ima prečnik i preko jednog metra. Kora je bledo zelenkasto-siva i glatka na mladim stablima, s` tamnosivim dijamantskim lenticelama. Sa starenjem drveta, kora postaje tamnosiva i osipa se.

Listovi na granama starijeg drveća gotovo su okrugli, sa širokom liskom prečnika 2-8 cm, grubo nazubljenim rubom i bočno spljoštenim peteljkom dužine 4-8 cm. Ravne peteljke omogućuju im da drhte čak i na slabom povetarcu, te su izvor njegovog naučnog imena, kao i velikog broja narodnih kao što je trepetljika.

Listovi na sadnicama i brzorastućim stabljikama su različitog oblika, srcasti do gotovo trouglasti. Često su mnogo veće dužine (i do 20 centimetara), dok im je peteljka manje spljoštena.

Cvetovi su resice koje se oprašuju putem vetra. Proizvode se u rano proleće pre nego što se pojave novi listovi. Trepetljika je dvopolna biljka sa muškim i ženskim cvetovima na različitom drveću. Muške resice su zelene i braon boje, dužine 5-10 centimetara prilikom izbacivanja polena.

Ženske resice su zelene, duge 2-6 centimetara, sazrevaju početkom leta, nose 10-20 (50-80) čaura, od kojih svaka sadrži mnogo sitnog semena sa paperjastim dlačicama. Dlačice pomažu pri rasejavanju semena kada se čaure otvore tokom sazrevanja.

Trepetljika se može razlikovati od blisko srodne severnoameričke Populus tremuloides po grubo nazubljenim listovima. Kao i druge jasike, trepetljika se široko širi sisaljkama (korenovim klicama), koje se mogu proizvesti i do 40 m od matičnog stabla, formirajući široke klonske kolonije. Jasika se gaji u parkovima i velikim baštama.

Hibrid sa Populus tremula (bela topola), poznat kao siva topola, Populus canescens, rasprostranjen je u Evropi i centralnoj Aziji. Hibridi sa nekoliko drugih aspekata takođe su uzgajani u šumarskim istraživačkim institutima kako bi pronašli drveće sa većom proizvodnjom i otpornošću na bolesti .

Koji deo jasike se koristi kao lekovito sredstvo?

U medicinske svrhe se koristi kora i pupoljci i listovi jasike. Bere se od marta do maja. Bilo da se radi o lišću, pupoljcima, granama ili kori topole, koristi se za spoljašnju upotrebu u kombinaciji sa mastima ili tinkturama kod opekotina, svraba, oticanje zglobova ili reume.

Koja svojstva i kakvo dejstvo ima jasika?

U narodnoj medicini se koristi za lečenje oboljenja poput išijasa, gihta, kod upale urinarnih puteva, kod uvećane prostate, kod hronične upale bešike i bolnog uriniranja nakon porođaja.

Jasika je veoma efikasna kod osoba koje su preživele psihički stres, pomaže protiv stresnih reakcija u telu. Leči napade, buđenje od košmarnih snova, somnambulizam, pomaže da lakše utonete u san. Korisna je i kod aritmija, znojenja, kod drhtanja ruku, grčeva, strahova kod dece i odraslih, problemi sa varenjem, panični napadi se takođe mogu izlečiti ovom biljkom.

Kod problema sa srčanim ritmom pomešajte 2 kašike jasike, pelin, glog, slez, valerijanu, poljski rastavić i stavite da se kuvaju oko 10 minuta u 500 ml vode. Od tečnosti pijte po 100 ml pre obroka.

Spolja se jasika koristi za lečenje hemoroida i kao obloga kod reume i gihta. Potrebno je da uzmete jedan deo osušenih pupoljaka, jedan deo alkohola od 90% i osam delova otopljene svinjske masti. Pažljivo promešajte, dok ne dobijete homogeni melem. Mažite bolno mesto svake večeri pre spavanja/undefined.

Pomaže kod upala

Svoj nadimak „zeleni aspirin“ topola može zahvaliti supstanci salicinu koji se smatra pretečom popularnog leka. Ono što drvo ovde zapravo proizvodi kao repelent protiv insekata, kod ljudi deluje protiv upala. Osim toga, preparati od topole deluju umirujuće protiv bolova, antibakterijski i pomažu kod zaceljivanja rana – to su znali i antički Grci.

Za proizvodnju propolisa pčele koriste zaštitni premaz od pupoljaka topole. Iz tog razloga i on deluje kao antibiotik. Kad se uzima kao čaj ublažava prehlade, upale bešike, gripe i dijareje. Pomaže kod upale u usnoj šupljini i ždrelu, u području želuca i creva kao i kod suvog nadražajnog kašlja.

Kako se koristi jasika?

Jasika se koristi u pravljenju raznih čajeva,tinktura i napitaka. Uzmite 2 kašičice sitno iseckanih pupoljaka jasike i prelijte ih sa 2 šolje ključale vode. Nakon pola sata procedite i popijte tečnost u malim gutljajima u toku jednog dana. Od jasike se mogu praviti razne kreme, melemi i supozitorije.

Zanimljive činjenice o jasiki

Jasika je od drveća koje upija negativnu energiju. To se smatralo magičnim u dalekoj prošlosti. Mnogima je poznat način borbe sa zlim silama – štap od jasike.
Verovalo se da tera zle duhove, pa su je zato sadili blizu kuće.

U šumi jasike se može pobeći od energetskih vampira, da se ublaže posledice uroka i urokljivih očiju. Smatra se da direktan kontakt sa jasikom uklanja loša dejstva iz naše aure.

Dodir jasike pomaže kod neuroza, bezrazložnih strahova, ali samo pod jednim uslovom – ako čovek veruje u njene sile. Drvo trepetljike je lagano i mekano. Koristi se za ogrev i izradu šibica, ali je takođe cenjeno u industriji celuloze i papira, što je posebno korisno.

Pored toga koristi se za šperploču i različite vrste iverica. Dalje, jasika ima važnu ulogu u proizvodnji drveta za obnovljive izvore energije. Ekološki je vrsta važna jer od nje imaju koristi mnoge vrste insekata i gljivica. Stablo dalje pruža stanište za nekoliko vrsta sisara i ptica kojima su potrebne mlade šume

Tekst napisala i prilagodila: Snežana-Nena Janković-inženjer hemijske tehnologije
Korišćeni materijali iz Wikipedije

Fitokomleksi na bazi trepetljika ili jasike mogu se pronaću u preparatima Ruske Biljne Farmacije RULEK

Glukonorm fitočaj namenjen regulisanju povišenog šećera
Urinosept – namenjen urinarnom traktu